Christie’s’in yapay zekayla üretilen eserleri satışa sunacağı müzayede sanat dünyasında büyük tepki topladı. Açık bir mektup yayınlayan 4 binden fazla sanatçı satılacak eserlerin ‘lisanssız, telif hakkıyla korunan çalışmalar üzerinde eğitildiği bilinen yapay zeka modelleri kullanılarak yaratıldığı’nı söyledi. Mektupta Christies’in ‘yapay zeka şirketlerinin insan sanatçıların çalışmalarını toplu olarak çalmasını ödüllendirdiği’ni savunan sanatçılar, müzayedenin iptal edilmesi çağrısında bulundu.
SALİHA SULTAN
Teknolojinin gelişmesi ile birlikte telif hakkı mücadelesi veren sanat dünyası şimdi de yapay zeka ile üretilen sanat eserlerini satışa sunmaya hazırlanan Christie’s Müzayede Evi’ne tepkili. Satışları ile dünya sanata yön veren kuruluşlardan biri olan Christie’s, 20 Şubat’ta ‘Augmented Intelligence’ (Artırılmış Zeka) adlı AI destekli sanat müzayedesi gerçekleştireceğini duyurdu. Müzayede haberi, son birkaç yıldır yapay zeka karşısında zor durumda kalan, birçok ülkede kanuni haklarını arayan sanat dünyasında büyük bir tartışmayı tetikledi. Yapay zeka modelleriyle oluşturulan eserlerin satışa çıkarılmasına sert tepki gösteren binlerce sanatçı sonunda ortak bir bildiri yayınladı, Christie’s müzayedesi ‘toplu hırsızlık’ olarak nitelendirildi.
‘ŞİRKETLER İNSAN SANATÇILARI SÖMÜRÜYOR’
Aralarında Karla Ortiz ve Kelly McKernan’ın da bulunduğu 4 bine yakın sanatçı, 8 Şubat’ta Christie’s’e bir mektup göndererek müzayedenin iptal edilmesi çağrısında bulundu. Christie’s dijital sanat satış organizatörleri Nicole Sales Giles ve Sebastian Sanchez’e hitaben yazılan mektupta, “Müzayedeye çıkarmayı planladığınız sanat eserlerinin çoğu, lisans olmadan telif hakkıyla korunan çalışmalar üzerinde eğitildiği bilinen yapay zeka modelleri kullanılarak yaratıldı” ifadeleri yer aldı. Ayrıca, “Bu modeller ve bunların arkasındaki şirketler, insan sanatçıları sömürüyor, onların çalışmalarını izinsiz veya ödemesiz kullanarak onlarla rekabet eden ticari yapay zeka ürünleri üretiyor” denildi. Müzayede evinin yapay zekaya ve bu teknolojiyi kullanan sanatçılara verdiği desteğin ise “yapay zeka şirketlerinin insan sanatçıların çalışmalarını toplu olarak çalmasını ödüllendirdiği ve daha da teşvik ettiği” anlamına geldiği ifade edildi.
69 MİLYONA NFTE SATAN BEEPLE MEKTUPLA ALAY ETTİ
Dilekçeyi imzalayanlar arasında, 2023’te dört yapay zeka şirketine, rızaları olmadan metin-görüntü oluşturucu yapay zeka modellerini ‘eğitmek’ için sanat eserlerini kullandıkları iddiasıyla toplu dava açan Karla Ortiz ve Kelly McKernan da yer alıyor. Sanatçıların mektubu sosyal medyada da büyük yankı buldu. Birçok kişi Christies’e tepkileri haklı bulurken, farklı yorumlar da geldi. 2021’de Christie’s’de 69 milyon dolara bir NFT satan Beeple ve Jack Butcher gibi bazı dijital sanatçılar, açık mektubu alay konusu yapan paylaşımlarda bulundu.
Christie’s müzayedesi ile alevlenen tartışma, sanat dünyasındaki AI kullanımına dair günden güne artan etik tartışmaları yeniden gündeme getirdi. Sanata yön veren kuruluşların yapay zeka destekli üretilen çalışmalara destek vermesi, bu işlerin bir sanat eseri olup olmadığı sorusuna hala yanıt arayan sanat dünyasında büyük hayal kırıklığına neden oluyor.
MEKTUP PARİS’TEKİ AI ZİRVESİNE DENK GELDİ
Öte yandan mektup, bu hafta Fransa’da gerçekleşen önemli bir AI Eylem Zirvesi ile aynı zamana denk geldi. Paris’te düzenlenen Yapay Zeka Eylem Zirvesi’nde 61 ülke, yapay zekanın etik ve güvenilir kullanımına ilişkin ortak bir bildiriye imza attı. ABD ve İngiltere ise bildiriyi imzalamadı. Çin, Fransa, Hindistan ve Kanada dahil diğer ülkeler tarafından desteklenen bildiri, AI gelişiminin ‘açık, kapsayıcı, şeffaf, etik, güvenli, emniyetli ve güvenilir’ ve ‘insanlar ve gezegen için sürdürülebilir’ olmasını sağlamayı taahhüt ediyor.
REFİK ANADOL’UN ESERİ DE VAR
Christie’s Müzayede Evi’nin 20 Şubat’ta başlayıp 5 Mart’a kadar devam etmesi planlanan açık artırma satışında AI sanatının öncülerinden Harold Cohen ve dijital sanatçı Refik Anadol’un çalışmaları da yer alıyor. Anadol, New York Modern Sanat Müzesi’ndeki 200’den fazla eseri yapay zeka ile yorumlayarak dönüştürdü. Christie’s müzayedesinde satılacak eseri, NASA’nın Mars Keşif Uydusu’ndan elde edilen görselleri AI ile birleştirerek oluşturduğu Machine Hallucinations serisinin bir parçası. Anadol, gelen tepkilere X hesabında yaptığı bir paylaşım ile yanıt verdi, yapay zeka sanatına yönelik eleştirileri “Tembel eleştirmen pratikleri ve felaket tellallığı histerisi” olarak nitelendirdi. Sanatçı, AI teknolojisini yaratıcılığın bir uzantısı olarak gördüğünü ve bu alanda yenilikler yapmaya devam edeceğini vurguladı.
Kaynak: Karar Gazetesi
